lojistik-depolama-yonetim
Depolamanın temel amacı, kelime anlamı olarak; korunmak, saklanmak veya gerektiğinde kullanmak için bir şeyin konulduğu yer, ardiye anlamına gelmektedir.
Depolama Çeşitleri
CROSS DOCKING
Bir ürünü üretim işlemi tamamlanır tamamlanmaz araya depolama veya diğer envanter işlemleri girmeden müşteriye ulaştırmaktır.
Burada tedarikçiler ürünlerini terminal olarak adlandırılan bir platform üzerinde teslim ediyorlar. Bu platform bir depo değil, ELLEÇLEME yüzeyidir.
MILK RUN
Bir araç tarafından, bir program çerçevesinde çeşitli noktalardan aynı veya farklı yüklerin alınarak bir veya birden fazla noktaya teslim edilmesi ve teslimatlar sırasında boş kapların toplanması veya tüm teslimatlar tamamlandıktan sonra ters güzergah izlenerek boş kapların toplanarak geri getirilmesi sistemidir.
DEPODAN DİREKT TESLİMAT
Depolama İşlevi
Statik Depolama
Statik depolamada hammadde, yarı mamul ve üretimi tamamlanmış ürün uzun süre kalır. Statik depolama sistemleri daha çok “raf istifleme” adıyla anılan sistemlerdir. Blok istiflemede, paletlerin üst üste yığılarak, yüksek hacimler kapladığı bir sistem olduğundan, depolanan ürünlerin tekrar boşaltılması için gereken süre uzundur. Blok istifleme ucuzdur ve ürünlerin kırılma ve zedelenmesi önemli olmadığında yüksek yoğunluklu depolamaya izin verir.
Dinamik Depolama
Yandan taşımalı istif makinelerinde bu değerler 2.0 metreye kadar inebilir. Ana koridorun genişliği ise, yükleme genişliğinin tam katlarından biri olarak seçilir ki, bu durum da yer kaybına işaret eder. İşte bu sebeplerden hareketle yapılan araştırmalar sonunda bulunan bir taşıyıcı türü, depoların vazgeçilmez parçası haline gelmiştir. Burada gerekli koridor genişliği, paletten ancak biraz geniştir. Ayrıca böylelikle istif yüksekliği de önemli oranda artmıştır. Bu taşıma aracı “İstif kreni”, “Raflık” veya “Raf taşıyıcısı” olarak bilinir.
Raf taşıyıcılarının, istifleme tekniğinde kullanılmaları aşağıdaki kazançları sağlamıştır:
Dar Koridor İstif Araçları: Raf sistemi kurulmuş depolarda yüklerin raflara yerleştirilmesinde kullanılır. Ortalama 15 metreye kadar yükseklere çıkabilen araçlardır. Yazılı programı olan depolarda stok giriş ve çıkışlarını takip etmek ve sevk edilecek malın irsaliyesine göre malın hazırlanması için, ana bilgisayarla irtibat kurabilecek terminal montajı yapılabilir.
Yatay Malzeme Hareketleri için Transport Araçları: Yatay malzeme hareketlerinde kullanılan transport araçları, operatörlerce kullanılabilen yükün yerden temasını keserek başka bir yere taşınmasında kullanılan akülü araçlardır. Trans palet, yaya kumandalı yükseğe istif yapma araçları, bu grubun içinde yer almaktadır.
Depo Araçları
Programlanmış Operatörsüz Yük Taşıma ve İstifleme Sistemleri: Bu araçlar alan içinde belli noktalar arasında malzemenin taşınması, üretim alanlarında değişik adreslerde montaj hatları arasında irtibatı sağlayabilen ve herhangi bir şekilde operatörün kumanda etmediği ancak gerektiği zamanlarda operatör ile de kullanılabilen araçlardır.
Belli program çerçevesinde hareket eden robotlar ve istif araçları raf sistemi içinde otomatik stoklamayı gerçekleştirir. 30 metreye ve zaman zaman daha fazla yüksekliğe istif yapabilen ve kumanda merkezinden yönlendirilen sistemlerdir. Bu sistemler genelde konveyörle yük sevkine alternatif üretilmiştir. Konveyörler monte edildiğinde başka araçların veya yürüme imkanını ortadan kaldırır.
Bu araçlar zemine yerleştirilen kabloları okuyarak giderler ve belli adreslerde durması ve bu adreslerde yük alıp yük bırakması programlanmışsa bu işlemleri operatör kumandası olmaksızın yaparlar. Yürürken önlerinde gittikleri yönde bir engel varsa dururlar, bu engel kalktığı zaman yollarına devam edebilirler. Bu sistemdeki araçlar istenirse operatör tarafından kumanda edilir halde üretilir. Hem operatör ile hem de operatörsüz kullanılabilir.
Depolarda Kurulacak Raf Sistemleri için Her Tip İstif ve Stoklama Araçları: Konveyörler raf sistemleri müşterinin yüküne göre özel yapılmış istif araçları ve ekipmanlarıdır. Operatörler tarafından kullanılabilen yatay taşıyıcı ve yüksekliğe istif yapan ve müşterilerin yüklerinin özelliğine göre üretilen araçlardır.
Önden Çatallı Forkliftler: Önden çatallı forkliftler, 1 ton ile 10 ton arasında kaldırma kapasitesi olan akü veya dizel ile çalışabilen lastik tekerlikli araçlardır.
Depo yönetimi nedeniyle malların maliyetlerinin önemli bir şekilde artış gösterdiği (yeri, personel, enerji, bakım ve işletme masrafları nedeniyle) bilinmektedir.
Depo; süre, miktar ve çeşit ayrılıklarını düzenlemek için belli bir hareket serbestliğine sahip olmalıdır. Bu yüzden, ne tamamen boş ne de tamamen dolu olmalıdır. Bunun yanı sıra transport gereçleri (yükleme, boşaltma ve ambalajlama) de maliyeti arttırdığından malın akış sistemi içinde en doğru yerde bulunmalı ve en optimum ürün miktarı için inşa edilmelidir.
Minimum mevcut, bir alanda mal akışı sırasındaki aktarmalarda meydana gelen hasarın belli bir süre muhafaza etmek amacıyla engellenmesi sonucu bulunan mevcuttur. Bu aynı zamanda alt sınır mevcududur. Maksimum mevcut, alan büyüklüğünü belirleyen mevcuttur. Depo, ekonomik açıdan kabul edilebilir maksimum ihtiyaç sınırını karşılayabilir durumda olmalıdır. Optimum mevcut, bu iki sınır arasında yer alır.
Taşınacak ve depolanacak malların tanımları iyi yapılmalıdır. Maddeler; hal, karakteristik özellikler ve miktar olmak üzere üç temel grup altında toplanırlar. Taşınacak ve istiflenecek malların bu özellikleri, kurulacak taşıma ve istif tesisinin konstrüktif özelliklerinin saplanmasında ve yapı türünün belirlenmesinde en önemli rolü oynarlar. Taşınacak ve depolanacak mallar; dökme (yığıntı) mallar ve parça (tane halinde) mallar olarak iki ana gruba ayrılırlar.
Birim (parça) mallar, birbirlerinden ayrı şekilleri olan, boyutları farklılık gösteren mallardır. Parça malların taşınması ve depolanmasına etki eden faktörler parça malların boyutları, ağırlıkları, hacimleri, biçimleri vb. özellikleridir.
Parça malların belirli bir şekli ve boyutlarının olması, istif ve taşımayı dökme mallara göre daha zorlaştırır. Parça malların istiflenmesinde; paletler, raflar, modüler çekmeceler, kutular, konteynırlar, açık alanda istifleme, mobil raflar vb. kullanılır. Birim mal depolarını oluşturan yapıların başlıca görevi depo malını dış dünyanın etkilerine karşı korumaktır.
Stoklama Deposu: Stoklama depoları (yedek, biriktirme) genellikle hacimsel kapasiteleri ve uzun depolama süreleri ile diğerlerinden ayrılırlar. Bunlar, malları uzun süreler için stoklayıp, saklamakta kullanılırlar. (örneğin hammaddeler, kömür, tahıl depoları)
Geçiş Deposu: Geçiş depoları, giren malların çıkışa kadar geçen kısa süre içinde ayrılmaları için kullanılırlar. İstif malları aynı veya belirli aralıklarla yüklenir ve boşaltılır. Depolama zamanı genellikle çok kısadır. (hava alanlarındaki veya tren istasyonlarındaki muhafaza depoları)
Tasnif Deposu: Tasnif depoları malzeme akışı sırasında belli bir düzenlemenin ve ayırımın yapıldığı yerlerdir. Bu istif alanlarının çok kısa bir depolama süreleri vardır. Fazla miktardaki çeşitler söz konusu olduğunda bu tür depolar tam otomasyon için çok uygundur.
Depolama işleminin komplike olmayışı, tesisin ucuza mal olması ve koridorların kolayca değiştirilebilmesi gibi olumlu özelliklere karşı, alçak alanların istenmeyen yönleri daha fazla ve önemlidir: istif mahallinin verimli kullanılmaması, malın depo zeminini tamamen kaplaması, sadece en üstte bulunan mal kümesi veya mal biriminin direkt olarak alınabilmesi, depolama işlemlerinin fazla zaman alması ve nihayet deponun otomatik düzenlere uygunluk göstermemesi gibi.
Depo malı tabana ya da alçak raflara istiflenmiştir. Depolama için kullanılan yardımcı araçlar olarak kren sistemleri, bantlı konveyörler gibi sabit sürekli transport makineleri ve çeşitli koridor taşıyıcıları sayılabilir.
Çok Katlı Depo : Çok katlı depolar üst üste düzenlenmiş satıhta oluşturduğu depolardır. Bu tür alanlar taban alanının az olduğu durumlarda depo kapasitesini arttırmak amacıyla düşünülmüşlerdir. Transport için kullanılan yardımcı araçlar satıh depolarda kullanılanlar ile aynı olmakla birlikte, çok katlı depolarda asansör gibi düşey taşıyıcılar da önem kazanırlar.
Yüksek Raflı: Yüksek raflı depolarda yükseklik 12 metreden fazladır. Yükseklikleri 30 metreyi aşarken genişlikleri 120 metreye ulaşabilen çok büyük kapasiteli alanlar da inşa edilmiştir. Rafları depo duvarından oluşturulmuş (Şekil A) veya serbest duran tipte olabilir (Şekil B).
Hava Şişmeli: Hava şişmeli depolar bir pnömatik(hava basıncı ile çalışan otomasyon makineleridir) konstrüksiyon türünün ürünüdür. Bu balonsu yapılarda şişirme sonucu 0,01 – 0,03 bar arası bir basınç oluşur. Şişme yapı plastik veya PVC den yapılmıştır.
Açık Depo: Açık depolarda hava şartlarına karşı koruyucu üst kısım bulunmaz. Bu yüzden, bu tip depolarda ne tür istif malının teknik olarak korunabileceğinin bilinmesi gerekmektedir. Kapalı ve naylon yada plastik ile paketlenmiş malları, maliyeti düşürme açısından açık depolarda depolanabilirler.
Dökme mallar, hacimsel ve belli bir şekil verilmemiş, paketlenmemiş olarak taşınan ve depolanan mallardır. Bunlar belirli bir şekli olmayan irili ufaklı parçalardan oluştuğu gibi sıvı hallerde de bulunabilirler. Dökme malların depolanmasında çeşitli kaplar, silolar, yığma alanları kullanılır.
Dökme mal, genelde açık hava veya yarı kapalı depo şeklinde inşa edilirler. Bunlar hava şartlarına karşı hassas olmayan kömür, demir filizi gibi malzemeler için kullanılırlar. genellikle deponun bir tabanı bulunur. Bu gibi depolarda taşıma için genellikle ekskavatörler, raysız taşıyıcılar ve bantlı konveyörler kullanılır.
Bunker ve silo kavramı genelde birbirinin yerine kullanılırlar. Ancak ağır sanayi ve endüstride bunker terimi kullanılırken, gıda ve yem sanayinde silo terimi daha yaygındır. Silolar yüksekliğin genişliğe oranla çok büyük olduğu, yuvarlak ya da köşeli keside sahip olan baca biçimli muhafaza depolarıdır. Buna karşın bunkerler genişliğin yüksekliğe oranla çok daha büyük olduğu “bunker hücreleri” denilen bölümlere ayrılmış kapalı muhafaza depolarıdır. Bunker ve silolar; dökme mallar, sıvı mallar ve gazların saklanmasında ve depolanmasında kullanılırlar.
SABİT YERLEŞTİRME SİSTEMLERİ
Sabit yerleştirme sistemi, geleneksel bir kabul olan “her mal bir yer ve her mal yerli yerine” fikrini içerir. Her malın depolanma yeri statiktir. Bu yaklaşıma en iyi örnek; kütüphanedeki kitapların sıralanmasıdır. Elbette böyle bir sistem kullanılırken ortaya çıkan problemler şunlardır:
1.Yeni gelebilecek bir malzeme için, bölümlerde fazladan yerin bulunması gerekmektedir. Ayrıca her şeyin yerli yerinde olabilmesi ve tekrar yerleştirme işlemlerinden kaçınılabilmesi için, her zaman boş bir depolama kapasitesine ihtiyaç vardır.
2.Değişik özellikleri olan malzemelerin depolanma ya da elde tutabilme özelliklerini göz önüne almaz ve depolanması zor olan malzeme düzenin dışında tutulur.
3.Çok kullanılan malzemeler personele ve ihtiyaca cevap verme kolaylığı bakımından çıkışa yakın konuluyorsa, bu depolama sistemi düzenin bozulmasına neden olabilir.
RASTGELE YERLEŞTİRME SİSTEMLERİ
Stokların devir hızı yüksek, stoklama yeri küçük ve pahalı ise yerleştirme düzeni uygun olacaktır. Bu tür sistemler, sistematik ve çok yüksek düzeyde organize olmuş bir stok yerleştirme düzenine sahiptir. Depolanacak bir malzeme geldiğinde, bu malzeme ilk uygun yere yerleştirilerek bilgisayara kaydedilir. Bir malzeme gönderimi olacağı zaman bilgisayar yardımıyla, personele malzemenin nerede olduğu bildirilir.
Şartlar uygunsa bu sistem, depolama bölgesinin maksimum kullanımını sağlar. Burada sınırlayıcı konu; depolanacak malzemelerin boyut, şekil ve ağırlık olarak birbirlerinden çok farklı olabilmesidir. Sistemin dezavantajı ise gönderimi yapılacak malzemenin bilgisayarca kaydının anında yapılması gereğidir.
Mezaninler, baş hizası üstü yüksekliğini verimli depolama bölgelerine çevirirler ve değerli zemin bölgesini daha önemli işler için ayırmak mümkün olur. Bunlar, depolanan malları yükselterek, zemindeki yükleme-boşaltma veya üretim gibi faaliyetlerin trafiğini hafifletir, hacim kullanımını daha verimli hale getirerek enerji, bakım ve yatırım maliyetlerini azaltırlar.
CAROUSELLER
Otomatik depolama sistemlerinden olan yatay ve düşey carouseller, hareketli raf ve sıralara sahiptir. Yükleme ve boşaltma işlemleri bu raf ve sıralardan yapılır. Carousellerin avantajları; ucuz ve yalnız başına çalışabilen modüler depolama sistemleri oluşu, her iki versiyonu da geniş bir yükseklik, uzunluk ve yükleme kapasitesi yelpazesine sahip oluşu ve otomatik veya manüel olarak yükleme-boşaltma imkanına sahip olmalarıdır.
Otomatik yükleme-boşaltma sistemleri genel olarak ambarlama, fabrika içi dağıtım ve depolama işlemlerinde kullanılırlar. Bu sistemler palet, fıçı, koli gibi parça malların yüksek yoğunlukta ve çok miktarda depolanmasına yararlar. Bu sistemlerin avantajları: Özel ekipmanlar ile sağlanan ölçü kontrolü sayesinde, kolay stoklama imkanı vermeleri; alandan maksimum faydalanmanın yükselen sistemler ve de yüksek raf sıraları ile sağlanması; işlem kapasitelerinin sınırsız olması, yani malların boyut, şekil veya bir kod ile tarif edildiğinde sistem her türlü yükleme-boşaltma işlemini yerine getirebilmesi ve bir çok farklı transport sistemiyle eş çalışabilmesidir.
Raf ve çekmece tipi depoların tasarımındaki önemli etkenler; depolanan malların tipi, kullanılan yükleme ve boşaltma sisteminin türü, binasının hacmi ve şekli ile firmanın stok kodlama karakteridir. Tasarımda istiflenen malların boyutları, ağırlıkları ve ne şekilde paketlenecekleri (koli, fıçı, rulo vb.) veya yüklenecekleri önem kazanır.
Rafların dizilmesi ve düzenlenmesinde, yükleme ve boşaltma şartlarının dışında; deprem, yangın ve can emniyeti gibi faktörler de dikkate alınmalıdır. Bu tür önlemlere dahil olarak; rafların sık dizilmesi, devrilme mukavemetini arttıracak ağırlıklar veya yere bağlama gibi işlemler sayılabilir.
Basit Raflı Depolama Sistemi
Basit raflar yere yerleştirilmiş ya da yere tespit edilmişlerdir. Talebe göre konumlandırılmış sabit çalışma koridorları bulunur. Depodaki her mala, her rafa istendiği anda doğrudan ulaşma olanağı bulunur. Hacim kullanımı açısından verimli bir sistemdir.
Raflı Blok Depolama Sistemi
Raflı blok depolama sisteminde blok depolama sistemine benzer özellikler gösterir. Depo giriş-çıkış işlemlerinde yine bir sıralama söz konusudur.
Hareketli raflı depolama sisteminde malının sürekli yada süreksiz bir şekilde hareket halinde olduğu depolama sistemleridir. Bu hareket, hafif eğimli raylarla yada yatay raylarla sağlanır. Bu tip sistemlerde FİFO prensibi çok iyi uygulanabilir. İş için gerekli kuvvetlerin azalması söz konusudur. İyi bir hacim kullanımı mevcuttur. Ancak bunların dezavantajı ise donanım masraflarının yüksek olmasıdır
Arabalı Raflı Depolama Sistemi
Arabalı raflı depolama sisteminde rafları oluşturan parçalar yere sabitlenmiş olan raylar üzerinde hareket edebilen arabaların üzerine yerleştirilmiştir.
Yüksek Raflı Depolama Sistemi
Yüksek raflı depolama sistemi, yerine göre 30 metreyi aşan raf transport sistemlerinin kullanımını gerektirmektedir. En büyük avantajları, yüzey alanının küçülmesi, depo malına kolay ulaşma imkanı ve gerekirse de iyi bir otomasyon şansının olmasıdır.
Çoğunlukla depoya, tesisin bir parçası gözüyle bakılır. Bundan dolayı deponun organizasyon planı yapılırken özellikle malzeme ve tarih akışına dikkat edilir. İmalatın rasyonelleştirilmesi amaçlandığında, otomatik düzenlerle donatılmış depolara ihtiyaç duyulur.
Yapılacak ön etütlerin en önemli görevlerinde biri de, depo için tahsis edilecek sermayenin minimuma indirilebilmesi için optimum depo hacmini tespit etmektir. Ancak burada, imalatçı ile müşterinin isteklerinin en uygun birleşimini tespit etmek gerekir. Ayrıca mal akışında, depodaki malın bekleme süresini kısaltmak için de tedbirler gerekir. Hatta istif raflarının dahi ilerde satılıp satılamayacağı konusu göz önünde bulundurulmalıdır.
Uygun çalışma tarzının tespitini çok sayıda faktör etkiler. Depolarda başlıca iki çeşit çalışma tarzı bulunur. “Koridor içinde” ve “Koridor dışında” çalışma. Koridor içinde çalışma şeklinde, malın bulunduğu depo kısmına gidilir ve mal alınır. Koridor dışında çalışmada ise, mal grubu tümüyle bir sabit çıkış merkezine gelir. İlgili mal alındıktan sonra kalan mal grubu geri yollanır.
Bir deponun planlanmasında, önce malın hareketinin nasıl olacağı tespit edilmelidir. Aşağıda mal hareketinin mümkün olan bazı alternatifleri görülmektedir.Bir boşaltma düzleminde tek yönde yükleme ve boşaltma Şekil A’da, bir düzlemde karşı yönlerde yükleme ve boşaltma Şekil B’de ve iki düzlemde tek yönde yükleme ile bir düzlemde iki yönden boşaltma Şekil C’de verilmiştir.
Bir depo taslağı üzerinde kesin karar vermeden aşağıdaki unsurlar göz önüne alınmalıdır:
Yüksek bir deponun otomatikleştirilmesinde aşağıdaki esaslara dikkat edilmelidir:
Google Ads Ajansı, işletmeniz için önemli bir rol oynayabilir, reklam kampanyalarınızın etkili olmasını sağlar, reklam…
Dijital pazarlama ajansı Adapte Dijital dijital olan tüm araçları kullanma ve müşterileri adına sunma becerisine sahiptir. Dijitale…
Raf sistemleri e-ticarette depolama ve verimliliğe odaklanması, avantaj için son derece önemlidir. Talep sürekli büyüyen…
Zonguldak depo raf sistemlerinde Ata Raf ile çalışmanızı gerektirecek bir çok neden sayabiliriz. İmalatımız olan…
2002 yılından bu yana ulaştırma sektörüne 144 milyar dolar yatırım yapan Türkiye, coğrafi konumunun da…
Ata Raf, İstanbul'da bulunan işletmesiyle Trabzon depo raf sistemleri ihtiyacı olan işletmelere çözüm üretiyor. İmalattan…